Các công thức detox giảm cân thường được quảng cáo liên quan đến việc uống nước ép trái cây/rau củ, sử dụng các loại trà thảo mộc, hoặc nhịn ăn. Từ góc độ khoa học, khái niệm "detox" (thải độc) theo cách này là không chính xác và không phải là phương pháp giảm cân hiệu quả, an toàn và bền vững.
1. Cơ thể có cơ chế "detox" tự nhiên
Gan và thận là hai cơ quan chính của cơ thể có chức năng "detox" tự nhiên. Gan chuyển hóa các chất độc hại (bao gồm cả sản phẩm phụ của quá trình trao đổi chất, hóa chất từ môi trường, thuốc men) thành các chất ít độc hơn và dễ dàng bị đào thải. Thận lọc máu, loại bỏ các chất thải và lượng nước dư thừa qua nước tiểu. Phổi, ruột và da cũng góp phần vào quá trình loại bỏ chất thải.
Cơ thể khỏe mạnh thực hiện quá trình này một cách hiệu quả liên tục mà không cần bất kỳ sự can thiệp đặc biệt nào từ bên ngoài như các loại nước uống "detox" hay chế độ ăn kiêng "thải độc" cực đoan.
2. Tại sao các công thức "detox" giảm cân không hiệu quả ?
- Giảm cân chủ yếu là mất nước và glycogen: Khi tuân theo các chế độ "detox" (như chỉ uống nước ép), bạn thường cắt giảm đáng kể lượng calo và carbohydrate. Điều này khiến cơ thể sử dụng hết nguồn glycogen dự trữ trong gan và cơ bắp. Mỗi gram glycogen lưu trữ 3 gram nước, do đó, sự sụt giảm cân nặng ban đầu chủ yếu là do mất nước, không phải mất mỡ. Cân nặng này sẽ tăng trở lại nhanh chóng khi bạn quay lại chế độ ăn bình thường.
- Thiếu hụt dinh dưỡng: Các chế độ "detox" thường rất hạn chế về calo và thiếu hụt protein, chất béo lành mạnh, vitamin và khoáng chất thiết yếu. Điều này có thể gây ra mệt mỏi, suy nhược, đau đầu, rụng tóc và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe lâu dài. Việc thiếu protein cũng dẫn đến mất cơ bắp, làm chậm quá trình trao đổi chất.
- Không dạy thói quen ăn uống lành mạnh: Các phương pháp "detox" là giải pháp tạm thời, không giúp bạn học cách xây dựng và duy trì thói quen ăn uống cân bằng, lành mạnh cần thiết cho việc giảm cân và duy trì cân nặng bền vững.
- Có thể gây hại cho sức khỏe: Một số phương pháp "detox" sử dụng thuốc nhuận tràng hoặc lợi tiểu có thể gây mất nước nghiêm trọng, rối loạn điện giải và ảnh hưởng xấu đến chức năng ruột.
- Không có bằng chứng khoa học: Các tổ chức y tế uy tín và nghiên cứu khoa học không ủng hộ các phương pháp "detox" như một cách hiệu quả hoặc cần thiết để loại bỏ độc tố hoặc giảm cân. Cơ thể tự làm điều đó rất tốt.
3. Cách tiếp cận đúng đắn để hỗ trợ chức năng "detox" và giảm cân của cơ thể
Thay vì "detox" cực đoan, cách tốt nhất để hỗ trợ chức năng làm sạch tự nhiên của cơ thể và giảm cân là áp dụng lối sống lành mạnh bền vững:
Ăn uống cân bằng, giàu dinh dưỡng: Tập trung vào rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, protein nạc và chất béo lành mạnh. Cung cấp đủ vitamin và khoáng chất cần thiết cho gan và thận hoạt động hiệu quả.
Uống đủ nước: Nước rất quan trọng cho chức năng thận, giúp loại bỏ chất thải qua nước tiểu.
Hạn chế rượu, bia, đường bổ sung và thực phẩm chế biến sẵn: Những thứ này tạo gánh nặng cho gan và có thể chứa các chất không có lợi.
Ngủ đủ giấc: Giấc ngủ chất lượng cao hỗ trợ quá trình phục hồi và làm sạch của cơ thể.
Hoạt động thể chất đều đặn: Giúp cải thiện lưu thông máu và hỗ trợ các cơ quan hoạt động hiệu quả.
Kết luận
Khái niệm "detox" theo nghĩa phổ biến (thải độc bằng các chế độ ăn kiêng hoặc sản phẩm đặc biệt) không được khoa học ủng hộ như một phương pháp giảm cân hiệu quả hoặc cần thiết. Cơ thể chúng ta có các cơ quan chuyên trách (gan, thận) thực hiện chức năng làm sạch một cách tự nhiên. Việc giảm cân từ các chế độ "detox" thường là do mất nước và không bền vững, đồng thời tiềm ẩn nguy cơ thiếu hụt dinh dưỡng và tác dụng phụ. Cách đúng đắn để hỗ trợ cơ thể và giảm cân là duy trì lối sống lành mạnh toàn diện bao gồm chế độ ăn cân bằng, uống đủ nước, tập luyện đều đặn, ngủ đủ giấc và quản lý stress.
